W wierszu „Paweł i Gaweł” Aleksandra Fredro opisuje dwóch braci, Pawła i Gawła, którzy mieszkają w jednym domu. Paweł jest spokojnym człowiekiem, który nie przeszkadza nikomu, a Gaweł jest dziki i wymyśla różne zabawy, w tym polowanie na zmyślone zwierzęta w swoim pokoju.
Paweł nie mógł już znieść hałasu, jaki wywołuje Gaweł, więc poprosił go, aby polował ciszej. Gaweł jednak odmówił, mówiąc „Wolnoć, Tomku w swoim domku”. Następnego dnia Gaweł został obudzony przez krople wody spadające na jego nos. Okazało się, że Paweł wywiercił dziurę w suficie i łowił ryby z wędką. Gaweł poprosił Pawła, aby przestał, ponieważ woda spływała na jego głowę, a Paweł odpowiedział: „Wolnoć, Tomku w swoim domku”.
Morał wiersza Aleksandra Fredry „Paweł i Gaweł” mówi o tym, że traktowanie innych tak, jakbyśmy chcieli, aby inni nas traktowali jest kluczowe, a także o tym, że należy szanować granice innych ludzi, szczególnie gdy mieszkamy razem.
Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł, spokojny, nie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i prosi w pokorze:
„Zmiłuj się waćpan, poluj ciszej nieco,
Bo mi na górze szyby z okien lecą”.A na to Gaweł: „Wolnoć, Tomku,
W swoim domku”.
Cóż było mówić? Paweł ani pisnął,
Wrócił do siebie i czapkę nacisnął.
Nazajutrz Gaweł jeszcze smacznie chrapie,
A tu z powały coś mu na nos kapie.
Zerwał się z łóżka i pędzi na górę.Stuk! Puk! – Zamknięto. Spogląda przez dziurę
I widzi… Cóż tam? Cały pokój w wodzie,
A Paweł z wędką siedzi na komodzie.„Co waćpan robisz?” „Ryby sobie łowię”.
„Ależ, mospanie, mnie kapie po głowie!”
A Paweł na to: „Wolnoć, Tomku
W swoim domku”.Z tej to powiastki morał w tym sposobie:
Jak ty komu, tak on tobie.
Paweł i Gaweł Aleksander Fredro – audiobook
